Ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, José Manuel Barroso, πρόφερε ένα από τα λίγα απολύτως ειλικρινή επιχειρήματα για την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Ο λόγος που χρειαζόμαστε την Ευρωπαϊκή Ένωση, προτείνει, είναι ακριβώς επειδή δεν είναι δημοκρατική. Αν αφήσουμε μόνες τους τις εκλεγμένες κυβερνήσεις μπορεί να κάνουν κάθε λογής πράγματα απλά για να καλοπιάσουν τους ψηφοφόρους τους:
Οι κυβερνήσεις δεν είναι πάντα σωστές. Εάν οι κυβερνήσεις είχαν πάντα δίκιο δεν θα είχαμε αυτή την κατάσταση που έχουμε σήμερα. Οι αποφάσεις που λαμβάνονται από τους πιο δημοκρατικούς θεσμούς στον κόσμο είναι πολύ συχνά λάθος.
Αυτό ήταν, σε μεγάλο βαθμό, το αρχικό σκεπτικό για την ευρωπαϊκή ενοποίηση. Οι ιδρυτές της μόλις είχαν έρθει μέσα από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο με - ίσως δικαιολογημένα - μια ξεθωριασμένη άποψη για την δημοκρατία. Ανησυχούσαν ότι, αν το άφηναν μόνο του, το εκλογικό σώμα στην Ευρώπη, μπορεί να έπεφτε σε δημαγωγούς. Έτσι σχεδίασαν με προσοχή ένα σύστημα στο οποίο η υπέρτατη εξουσία θα ασκείται από διορισμένους Επιτρόπους που δεν χρειάζεται να ανησυχούν για το τι θα λέει η κοινή γνώμη. Θα ήταν υπερβολικό να περιγράψουμε τους ευρω-πατριάρχες ως αντιδημοκρατικούς: ο Robert Schumanείχε μια ειλικρινή δέσμευση για την κάλπη, ακόμη και αν οJean Monnet δεν είχε (οι Γάλλοι Robert Schuman και Jean Monnet ήταν οι ‘αρχιτέκτονες’ της Ευρωπαϊκής ενοποίησης. Ο Schuman ήταν υπουργός Εξωτερικών και πρότεινε στις 9 Μαΐου 1950, τη δημιουργία μιας οργανωμένης Ευρώπης, ως απαραίτητη προϋπόθεση για τη διατήρηση των ειρηνικών σχέσεων μεταξύ των λαών της. Η πρόταση αυτή έμεινε γνωστή ως "Διακήρυξη Σούμαν" και αποτελεί την πράξη γέννησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης). Αλλά είναι δίκαιο να πούμε ότι πίστευαν ότι την δημοκρατική διαδικασία μερικές φορές χρειάζεται να την καθοδηγήσεις, να την μετριάσεις, να την εξαναγκάσεις.
Και υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που σκέφτονται έτσι. Κάθε φορά που θέτω θέμα για διενέργεια δημοψηφισμάτων, κάποιος στο ακροατήριο έχει ένσταση ότι τα θέματα αυτά είναι πάρα πολύ δύσκολα για τον απλό πολίτη και ότι θα πρέπει να υπάρχουν οι ‘εμπειρογνώμονες’ που θα έχουν τη δυνατότητα να τα προχωρήσουν και ότι πρέπει να κοιμόμαστε ήσυχοι όταν οι πολιτικοί κάνουν αυτό που θεωρούν καλύτερο για εμάς. Όπως ο Τόνι Μπλερ το έθεσε μια φορά:
Ο βρετανικός λαός έχουν αρκετή λογική να γνωρίζει ότι, ακόμη και αν έχουν κάποια επιφύλαξη σχετικά με την Ευρώπη, δεν περιμένουν η κυβέρνησή τους κατ’ανάγκη να έχει την ίδια θέση ή να ενεργεί βάση αυτής της θέσης.
Με άλλα λόγια, λέμε στους υπουργούς μας ότι θέλουμε πίσω εξουσίες που έχει τώρα η ΕΕ, αλλά κάπου μέσα μας ελπίζουμε ότι αυτοί μας αγνοούν! Οι κύριοι στο Whitehall (παλιός τόπος κατοικίας των Άγγλων μοναρχών – μεταφορικά σημαίνει την κεντρική εξουσία) και στις Βρυξέλλες ξέρουν καλύτερα.
Γιατί λοιπόν να μην καταργήσουμε εντελώς τις εκλογές; Ναι, το ζήτημα της Ευρώπης μπορεί να ακούγεται περίπλοκο, αλλά πόσο πιο πολύπλοκες είναι οι γενικές εκλογές, στις οποίες, οι ψηφοφόροι όπως μετράνε τη στάση των διαφόρων κομμάτων σχετικά με την ΕΕ, θα πρέπει επίσης να γνωρίζουν τις πολιτικές τους για τη στέγαση, την εκπαίδευση και ούτω καθεξής; Όπως το θέτει ο Vernon Bogdanor (καθηγητής του στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης) : "Τα επιχειρήματα εναντίον των δημοψηφισμάτων είναι, σε τελική ανάλυση, τα επιχειρήματα εναντίον της δημοκρατίας".
Και αν δεν είναι δημοκρατία, τότε τι; Αναρχία; Δικτατορία του προλεταριάτου; Απόλυτη μοναρχία; Οι περισσότεροι Μπαροζιστές θέλουν ένα είδος μετριασμένης δημοκρατίας, όπου οι εκλογείς έχουν τον τελευταίο λόγο, αλλά και όπου οι ‘εμπειρογνώμονες’ έχουν επίσης τη θέση τους. Ωστόσο, αυτή δεν είναι και η άποψη του κάθε τυράννου στην ιστορία: Του Ναπολέοντα, του Μουσολίνι, του Σαλαζάρ, του Λένιν. Είναι, τηρουμένων των αναλογιών, η αιτιολόγηση των αγιατολάχ στην Τεχεράνη, οι οποίοι επιτρέπουν τις εκλογές, αλλά την δύναμη την λαμβάνει μία μη εκλεγμένη επιτροπή για να καθοδηγήσει τον λαό όταν ‘κάνει λάθος’. Είναι το επιχείρημα που ακούτε κατ’ ιδίαν από τους Κινέζους κομμουνιστές: Ναι, οι άνθρωποι θα πρέπει να είναι ελεύθεροι να επιλέξουν τους υποψηφίους για ορισμένες θέσεις, αλλά μια χώρα όπως αυτή θα διαλυθεί χωρίς την εμπειρογνωμοσύνη που είναι όλη συγκεντρωμένη στο κόμμα μας.Υπάρχει, βέβαια, μια τεράστια διαφορά μεταξύ αυτών που υποστηρίζουν ότι, η Τράπεζα της Αγγλίας θα πρέπει να καθορίζει τα επιτόκια, και αυτών που υποστηρίζουν ότι το Κομμουνιστικό Κόμμα πρέπει να διοικήσει την Κίνα. Και όμως και οι δύο προτάσεις χαρακτηρίζονται από την δυσπιστία για το εκλογικό σώμα.
Οι ψηφοφόροι, επειδή είναι άνθρωποι, μπορεί να κάνουν λάθη. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι η ‘κλάση των εμπειρογνωμόνων’ θα πάρει μια καλύτερη απόφαση. Απλά σκεφτείτε ορισμένες από τις αποφάσεις που «οι εμπειρογνώμονες» πήραν στο παρελθόν. Στη δεκαετία του 1920, ήταν η απόφαση για την επιστροφή στο χρυσό με το προπολεμικό επιτόκιο. Στη δεκαετία του 1930, ήταν η πολιτική για τον κατευνασμό. Στη δεκαετία του 1940, ήταν για την εθνικοποίηση. Στη δεκαετία του 1950 ήταν για το σχεδιασμό της κατάστασης. Στη δεκαετία του 1960, ήταν για την μικτών ικανοτήτων, επικεντρωμένη στο παιδί διδασκαλία. Στη δεκαετία του 1970, ήταν για τους ελέγχους τιμών. Στη δεκαετία του 1980, ήταν για το ERM (Environmental Resources Management). Στη δεκαετία του 1990 ήταν για το ευρώ. Στη δική μας δεκαετία, ήταν για την προγράμματα διάσωσης και τα πακέτα τόνωσης της οικονομίας.
Ένα τυχαίο δείγμα του πληθυσμού θα έχει σχεδόν πάντα μεγαλύτερη συλλογική σοφία από μια ομάδα από αυτο-εκλεγμένους και αναγκαστικά ιδιοτελείς εμπειρογνώμονες.Δεν μπορεί να επαναληφθεί πολλές φορές: τα βόδια είναι σοφότερα από τις ακρίδες.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου